مصرف شکلات و پوسیدگی دندان‌های کودکان
چهارشنبه 8 آذر 1402
کی از ناراحت‌کننده‌ترین صحنه‌هایی که متأسّفانه روزانه با آن مواجه‌ایم، بچّه‌هایی هستند که با پوسیدگی دندان‌ها برای درمان ریشه از طرف همکاران دندانپزشک ارجاع می‌شوند. پدر و مادر این بچّه‌ها اغلب این کودکان را به دلیل خوردن شکلات و شیرینی زیاد ملامت می‌کنند. درمان ریشۀ دندان‌های نابالغ (دندان‌های دائمی اطفال)، اغلب درمانی تخصّصی است و دشواری‌های زیادی دارد. اغلب این دندان‌ها دو سه سال بیشتر نیست که روئیده‌اند، یعنی پوسیدگی آن‌ها خیلی سریع اتّفاق افتاده است. حفظ این دندان‌ها برای مدّت طولانی در داخل دهان بیمار هم کار راحتی نیست.
بچّه‌ها در این سنین به شکلات و موادّ قندی علاقۀ زیادی دارند. موادّ قندی غذای میکروب‌های موجود در دهان هستند و خیلی راحت دندان‌ها را مبتلا به پوسیدگی می‌کنند. بچّه‌ها را نمی‌توان از خوردن شیرینی‌ها منع کرد. به‌عنوان یک دندانپزشک هم حتّی چنین توصیه‌ای منطقی نیست، امّا با راهکارهایی می‌توان پوسیدگی دندان بچه‌هایی را که شکلات دوست دارند، به حداقل رساند. در ادامه به این راهکارها اشاره می‌کنیم:
• موادّ قندی بعد از وعدۀ غذایی به کودکان داده شود. این روش چند مزیّت دارد؛ اول اینکه کودک آنقدر گرسنه نیست که در خوردن مادّۀ شیرین افراط کند، دوم اینکه اطمینان داریم که شکلات جای غذا را نمی‌گیرد و موادّ مغذّی به کودک می‌رسد. سوم اینکه احتمال پوسیدگی را با تجمّع مصرف موادّ غذایی در یک زمان و فرصت کافی با اثر شست‌وشوی بزاق کاهش می‌دهیم.
• بچّه‌ها را به نوشیدن آب بلافاصله بعد از مصرف موادّ قندی تشویق کنیم. حلالیت موادّ قندی در آب کمک بزرگی به کاهش تجمّع موادّ قندی و شروع پوسیدگی در دندان‌ها می‌کند.
• بچّه‌ها را به مسواک زدن بعد از مصرف موادّ غذایی، به‌خصوص موادّ قندی تشویق کنیم. درصورتی‌که خودشان به هر دلیلی نمی‌توانند به‌تنهایی مسواک بزنند، به آنان کمک کنیم و خودمان هم با مسواک زدن مرتّب الگوهای خوبی برای آنان باشیم.
• در میان تمام موادّ شیرین و قندی، آن‌هایی که چسبندگی بیشتر دارند، بیشتر موجب پوسیدگی و آسیب به دندان‌ها می‌شوند. شکلات‌های کاراملی -که چسبناک‌اند- و آب‌نبات‌های سفت -که مدّت‌های زیادی در دهان می‌مانند و حل نمی‌شوند- از اصلی‌ترین عوامل پوسیدگی هستند. در عوض شکلات‌های تیره (تلخ) کمترین ارتباط را با پوسیدگی دارند.
موادّ قندی غذای میکروب‌های موجود در دهان هستند و خیلی راحت دندان‌ها را مبتلا به پوسیدگی می‌کنند. بچّه‌ها را نمی‌توان از خوردن شیرینی‌ها منع کرد. به‌عنوان یک دندانپزشک هم حتّی چنین توصیه‌ای منطقی نیست، امّا با راهکارهایی می‌توان پوسیدگی دندان بچه‌هایی را که شکلات دوست دارند، به حداقل رساند.
• حتماً کودک را برای معاینات دوره‌ای نزد دندانپزشک ببرید. بسیاری از پوسیدگی‌ها و آسیب‌ها بلافاصله بعد از رویش دندان شروع به ایجاد شدن می‌کنند و در بسیاری از بچّه‌ها با درمان‌های ساده می‌توان از نیاز به درمان ریشه پیشگیری کرد.
• درمان‌های پیشگیری برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌های در حال رویش مانند فیشورسیلانت را دندانپزشکان به‌خصوص دندانپزشکان متخصّص اطفال انجام می‌دهند. فلورایدتراپی یک درمان پیشگیرانۀ خوب است و در بیشتر مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی به‌راحتی برای بیشتر اطفال قابل ارائه است. استفاده از دهان‌شویه‌ها و خمیردندان‌های حاوی فلوراید در بچّه‌ها در سنین بالاتر هم از پوسیدگی می‌تواند پیشگیری کند.
• اثر تجمّعی قندها را در نظر داشته باشید. اگر کودک شما روزی ده آب‌نبات می‌خورد و این ده عدد را در ده ساعت به‌صورت هر ساعت یک عدد می‌خورد، دندانش بسیار بیشتر از بچّه‌ای که بیست آب‌نبات را در یک ساعت می‌خورد، در معرض پوسیدگی است. زمان تماس موادّ قندی با دندان بچّه‌ها را هر قدر می‌توانید کم کنید.
