چاقی به معنای افزایش بافت چربی بدن است. برای بررسی چاقی می‌توان از اندازه‌گیری وزن استفاده کرد، امّا وزن همیشه نشان‌دهندۀ وضعیت چاقی و چربی بدن نیست، چون بعضی مواقع وزن بالای بدن به دلیل زیاد بودن بافت عضلانی و سنگین بودن بافت استخوانی است، بنابراین افرادی مثل ورزشکاران جوان وزن بیشتری دارند و لزوماً چاق نیستند و باید معیار دیگری برای بررسی میزان چربی بدن انتخاب کنیم. دانشمندان برای بررسی میزان چربی بدن از نسبت BMI استفاده می‌کنند. Body Mass Index از تقسيم وزن بر حسب كيلوگرم بر مجذور قد به دست می‌آید. BMI کمتر از 18.9 لاغر، بین 19 تا 25.5 طبیعی، بیشتر از 26 تا 29.9 اضافه‌وزن و بیشتر از 30 چاق در نظر گرفته میشود.
شیوع اضافه‌وزن
در سال 1991 در امریکا 35 درصد افراد جامعه وزن بیشتر از حدّ طبیعی داشتند. برای سال 2000 تصمیم گرفته بودند که شیوع اضافه‌وزن را به زیر 20 درصد برسانند، امّا وقتی به سال 2001 رسیدند، بیش از 50 درصد مردم اضافه‌وزن داشتند. شیوع اضافه‌وزن با سن و نژاد در ارتباط است. هر چه سن بالاتر می‌رود، شیوع اضافه‌وزن افزایش می‌یابد. در نژادهای مختلف هم میزان اضافه‌وزن متفاوت است، مثلاً سیاه‌پوستان معمولاً وزن بیشتری دارند.
بافت چربی علاوه بر اینکه به عنوان بافت ذخیرۀ انرژی در بدن محسوب میشود، دارای اعمال بسیار زیادی در بدن است؛ یکی از آن‌ها ترشّح سیتوکاین یا آدیپوسیتوکاین است که این مواد روی قسمت‌های مختلف بدن اثر می‌کنند و باعث ایجاد عوارض و مشکلات زیاد در بدن ما میشود. مثلاً یکی از سیتوکاین‌ها لپتین است که در طیّ اضافه‌وزن ترشّح آن تغییر می‌کند و باعث تغییر در ترشّح گنادوتروپین‌های مغزی و LH میشود. عدم ترشّح مناسب گنادوتروپین‌ها سبب اختلال در تخمک‌گذاری و عدم آزادسازی تخمک مناسب میشود. وجود سیتوکاین‌ها نیز سبب اختلال در عمل تخمدان می‌شوند که نتیجۀ آن عدم تولید تخمک مناسب و رسیده است.
اثر بعدی سیتوکاین‌ها نامناسب کردن محیط لوله‌های رحمی و رحم برای انتقال و جایگزین شدن جنین است؛ بنابراین اضافه‌وزن منجر به وضعیت ساب فرتیلیتی و اختلال در بارداری میشود. معمولاً افراد چاق عادت ماهانۀ نامنظّم دارند و این مسئله باعث مشکلات بیشتر برای خانم‌ها در سنّ باروری میشود. یکی از مشکلات دیگر در خانم‌های چاق افزایش احتمال سقط در سه ماهۀ اول بارداری است که در این افراد وجود دارد. یکی دیگر از عوارض چاقی افزایش احتمال زایمان زودرس است. علّت زایمان زودرس شاید به دلیل بالا بودن احتمال فشار خون حاملگی و دیابت بارداری در افراد با اضافه‌وزن است.
در افراد مبتلا به چاقی احتمال اینکه جنین وزن غیرطبیعی داشته باشد، بیشتر از حالت طبیعی است. گاهی جنین این افراد رشد خوبی ندارند و مبتلا به عقب‌ماندگی رشد داخل رحمی می‌شوند (IUGR) و گاهی جنین بزرگ‌تر از سنّ حاملگی(LGA) یا ماکروزوم میشود که سبب آسیب جنینی میشود.
احتمال مرگ داخل رحمی جنین در زنان باردار چاق خیلی زیاد است که به دلیل دیابت بارداری یا علل ناشناخته است. در افراد چاق استفاده از دستگاه‌های تشخیصی سلامت جنین مثل سونوگرافی محدودیت دارد و در بسیاری موارد کارایی لازم برای تشخیص مشکلات جنین را ندارد. در خانم باردار چاق احتمال ناهنجاری مادرزادی جنین بیشتر از زنان با وزن طبیعی است که شاید یک علّت آن بالا بودن احتمال دیابت بارداری در افراد با وزن بالاست. زنان چاق به نسبت زنان با وزن طبیعی بیشتر مجبور به سزارین در هنگام زایمان به جای زایمان طبیعی می‌شوند و احتمال زایمان طبیعی به دنبال سزارین قبلی در این افراد کمتر از زنان با وزن طبیعی است. احتمال اورژانس شدن سزارین در افراد چاق بیشتر از افراد با وزن طبیعی است. عوارض حین بیهوشی برای سزارین در افراد با اضافه‌وزن بسیار بیشتر از افراد با وزن طبیعی است. بعد از سزارین احتمال عفونت زخم در زنان چاق خیلی بیشتر از زنان با وزن طبیعی است و احتمال لخته شدن خون در رگ‌ها و آمبولی در افراد چاق بیشتر است.
احتمال شیردهی در زنان چاق از زنان با وزن طبیعی کمتر است و احتمال افسردگی بعد از زایمان در زنان چاق بیشتر از زنان با وزن طبیعی است. فرزندان مادران چاق بیشتر دچار اضافه‌وزن می‌شوند، بنابراین چاقی دارای عوارض زیادی در طیّ بارداری، قبل و بعد از آن است و بهتر است حتماً قبل از اقدام به بارداری نسبت به کاهش وزن اقدام شود و زمانی اقدام به بارداری شود که وزن کاملاً تثبیت شده باشد. اگر وزن بیشتر از حدّ طبیعی باشد، حتماً قبل از بارداری باید توسّط همکار متخصّص زنان و تغذیه مشاوره انجام شود.
