رژیم غذایی در سنگ‌های صفراوی
کیسۀ صفرا محلّی است برای ذخیرۀ صفرا که در زیر کبد قرار گرفته و صفرای ترشّح‌شده توسّط کبد در آن ذخیره می‌شود. حجم کیسۀ صفرا بین سی تا پنجاه میلی‌لیتر است. کیسۀ صفرا با مجاری صفراوی به دوازدهه (اثنی‌عشر) وصل می‌شود و به دنبال خوردن غذای چرب با انقباض کیسۀ صفرا، صفرا برای هضم غذا به داخل روده ریخته می‌شود و به همین دلیل است که بیماران مبتلا به سنگ کیسۀ صفرا به دنبال خوردن غذای چرب دچار درد کولیکی می‌شوند.
سنگ کیسۀ صفرا معمولاً بعد از چهل سالگی شیوع بیشتری دارد، ولی در هر سنّی و حتّی در کودکان هم دیده می‌شود. عواملی که در ایجاد سنگ کیسۀ صفرا نقش دارند عبارت‌اند از: چاقی، حاملگی‌های متعدّد و مصرف بعضی از هورمون‌ها ازجمله استروژن.
علائم سنگ کیسۀ صفرا
افرادی که دچار سنگ کیسۀ صفرا هستند، ممکن است مدّت‌ها بدون علامت باشند و به‌طور تصادفی در یک سونوگرافی کنترل شکم سنگ آن‌ها مشخّص شود. گاهی بیماران با درد شکم به دنبال خوردن غذای چرب متوجّه سنگ خود می‌شوند. گاهی سنگ در مجرایی که کیسۀ صفرا را به مجاری صفراوی مشترک وصل می‌کند، گیر می‌کند و بیمار دچار عفونت و التهاب کیسۀ صفرا می‌شود که مورد اورژانس این بیماری است. گاه سنگ به مجرای صفراوی مشترک می‌رود و در محلّ اتّصال مجرا به اثنی‌عشر گیر می‌کند که در این حالت بیمار دچار زردی و تغییر رنگ ادرار و مدفوع می‌شود که این مورد هم باید سریعاً بررسی و سنگ از مجرا خارج شود؛ در غیر این صورت بیمار دچار التهاب مجاری صفراوی می‌شود که یک مورد اورژانس است.
رژیم غذایی بیماران کیسۀ صفرایی
رژیم غذایی بعد از حملۀ حادّ بیماری معمولاً محدود به مایعات کم‌چرب است. در رژیم غذایی بیماران کیسۀ صفرایی اصل این است که ناراحتی شما با خوردن غذاهای کم‌چرب به حداقل برسد؛ اگر بیمار کیسۀ صفراوی وزن بالاتر از حدّ طبیعی داشته باشد، رژیم کم‌کالری توصیه می‌شود. مصرف زیاد کالری باعث زیاد شدن ترشّح کلسترول در صفرا و تشکیل بیشتر سنگ صفرا می‌شود. با کم کردن مصرف غذاهای کم‌چرب می‌توانید تا اندازه‌ای راحت‌تر باشید.
رژیم غذایی برای بیماران کیسۀ صفراوی عبارت‌اند از:
کم‌چرب: قهوه، چای، آب، میوه، نان، برشتوک، پنیر کم‌چرب، تخم مرغ (در هفته سه عدد)، چربی‌های گیاهی و انواع میوه.
گوشت‌ها اعم از گوسفند، گوساله، مرغ یا ماهی به‌صورت آب‌پز، کباب یا بریان.
سوپ‌های صاف‌شده و ادویه‌ها از قبیل نمک و فلفل به حدّ اعتدال.
شیرینی‌‌ها همه‌رقم ازقبیل مربّا، ژله، مارمالاد و شکر آزاد است.
سبزی‌ها ازقبیل هویج، سیب‌زمینی، کلم و...، همه‌نوع در صورت اینکه بدون اضافه کردن کره یا خامه آب‌پز شده باشد.
غذاهایی که باید از آن‌ها پرهیز شود: شیر چرب، بستنی -که از شیر پُرچرب درست شده باشد- کیک‌ها و شیرینی‌هایی که خامه و چربی داشته باشند، تخم مرغ‌های نیم‌رو، چربی‌هایی مانند خامه و سس سالاد، چربی‌های حیوانی. همچنین از گوشت‌هایی که به‌صورت کنسرو شده و پر چربی است، مانند سوسیس، کالباس و سوپ‌هایی که با خامه و شیر چرب درست شده‌اند، پرهيز کنید.
از مصرف شیرینی‌هایی ازقبیل شکلات‌ها خودداري كنيد. همچنین در صورتی که بیمار نتواند ادویه‌ها را تحمّل کند، بهتر است از آن‌ها پرهیز شود. از میوه‌هایی نظیر سیب کال و میوه‌های توتی -که ممکن است قابل تحمّل نباشد- استفاده نکنید. به‌طور کلّی باید از غذاهای سرخ‌شده، آجیل، زیتون شور، خیار شور، ذرّت بو داده و چاشنی پرهیز شود.
کیسۀ صفرا محلّی است برای ذخیرۀ صفرا که در زیر کبد قرار گرفته و صفرای ترشّح‌شده توسّط کبد در آن ذخیره می‌شود. حجم کیسۀ صفرا بین سی تا پنجاه میلی‌لیتر است. کیسۀ صفرا با مجاری صفراوی به دوازدهه (اثنی‌عشر) وصل می‌شود و به دنبال خوردن غذای چرب با انقباض کیسۀ صفرا، صفرا برای هضم غذا به داخل روده ریخته می‌شود و به همین دلیل است که بیماران مبتلا به سنگ کیسۀ صفرا به دنبال خوردن غذای چرب دچار درد کولیکی می‌شوند.
وضعیت تغذیه‌ای طولانی‌مدّت
بعد از عمل جرّاحی کیسۀ صفرا باید در مدّت کوتاهی براساس دستور پزشک از رژیم غذاهای کم‌چرب استفاده کنید و باید رژیم غذایی خود را تغییر دهید. پس از گذشت چهار تا شش هفته مجاری صفراوی به اندازه‌ای گشاد می‌شود که بتواند حجم مناسبی از صفرا را در خود ذخیره کند. پس از گذشت این مدّت می‌توانید محدودیت چربی را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
در حالی که چربي‌ها قبل از جرّاحی به‌طور کامل و کافی هضم نمی‌شد و ممکن بود در آن موقع شما دچار نفخ شکم شويد، دیگر بعد از عمل این مشکل را نخواهيد داشت. به هر حال یکی از هدف‌های جرّاحی کیسۀ صفرا این است که فرد بتواند رژیم غذایی عادی داشته باشد. ناگفته نماند که ممکن است برخی افراد به غذاهایی ازقبیل شیر، کالباس و سوسیس حسّاسیت داشته باشند و هضم این غذاها برایشان مشکل باشد؛ در اين صورت بهتر است از خوردن غذاهایی که نمی‌توان آن‌ها را تحمّل کرد، پرهیز شود.
