اوتیسم؛ بیایید والدین را آگاه کنیم
شنبه 18 فروردین 1403
پژوهشگران این رشته معتقدند که مرکز و ریشۀ کلیۀ مشکلات افراد مبتلا به اوتیسم عدم توانایی در برقراری ارتباط است. این اختلال هم در ارتباط دریافتی و هم در ارتباط ارسالی است. نیمی از کودکان مبتلا به اوتیسم به‌خوبی صحبت نخواهند کرد و آنانی هم که صحبت خواهند کرد، ارتباط کلامی نخواهند داشت (دونلن، 1985). بنابراین ناتوانی در استفادۀ مؤثّر در ارتباط می‌تواند باعث ایجاد رفتارهای چالشی در آنان شود.
زمانی که شخصی قادر به نشان دادن درخواست‌ها، نیازها، مخالفت‌ها و احساساتش نباشد و نتواند دیدگاه و درخواست دیگران را درک کند، به سوی روش‌های نامتعارفی برای ایجاد ارتباط می‌رود. بنابراین اوتیسم به‌طور مستقیم باعث رفتارهای چالشی نمی‌شود، بلکه فرایند زمینه‌ساز آن، این‌گونه اختلالات رفتاری را -که خارج از کنترل شخص است- توجیه می‌کند.
مثلاً کودک مبتلا به اوتیسم تقاضای رفتن از یک محیط را دارد، امّا قادر به بیان خواسته‌اش نیست و شروع به خودزنی می‌کند، فریاد می‌کشد، سرش را به دیوار می‌کوبد و... ، امّا حقیقتی که پشتِ این رفتار پنهان شده، چیست؟
ارتقای آگاهی در افرادی که با کودکان مبتلا به اوتیسم در ارتباط‌ند، حائز اهمّیت است. اگر اطرافیان بدانند که رفتار کودک لجبازی محسوب نمی‌شود و به دلیل تربیت نشدنِ صحیح نیست، آنگاه می‌توانند به فرد مبتلا به اوتیسم کمک کنند. زمانی که با روش‌های کمکی قادر به برقراری ارتباط می‌شوند، از میزان بروز این‌گونه رفتارها کاسته می‌شود.
می‌توان ذکر کرد که رفتار درواقع یک شکل از ارتباط است. گاهی ما خواسته‌هایمان را با روشی جدا از صحبت بیان می‌کنیم، مثل واکنش‌های چهره‌مان (اخم، لبخند، شانه بالا دادن و سر تکان دادن). در حالی که افراد مبتلا به اوتیسم کمبود نشان دادن ارتباط غیرکلامی دارند و ارتباط غیرکلامی دیگران را نیز درک نمی‌کنند. برخی از آنان به محرّک‌های محیطی مثل صدا، نور، لمس و... واکنش غیرمعمول دارند؛ در نتیجه خواسته‌های درک‌نشده، نیازهای پاسخ‌نداده، مخالفت‌های غیر‌قابلِ فهم دیگران آنان را می‌آزارد. امّا آنچه ما می‌بینیم چیست؟ گاز گرفتن دستشان، کوبیدن سرشان به دیوار، بالا و پایین پریدن‌های بی‌معنی، فریادهای گوش‌خراش و سایر رفتارهای نامناسب.
بنابراین طبیعت این رفتارهای نامناسب باید درک شود و براساس آموزش‌های داده‌شده به افرادی که با فرد مبتلا به اوتیسم در ارتباط‌اند، برخورد مناسب ارائه شود.
وقتی یک گل جوانه نمی‌دهد، شما محیط پرورشش را اصلاح می‌کنید تا رشد کند، نه گل را! الکساندر د‌ِ ِن هیجار
با توجّه به اینکه منشأ اصلی اوتیسم اختلال در برقراری ارتباط است، با روش‌های مداخله و وسایل کمکی، از عکس و نقّاشی و ویدئو تا رایانه و اسباب تولید کنندۀ صدا می‌توان به این افراد کمک کرد و کیفیت زندگی آنان و خانواده‌هایشان را بالا برد. امّا باید درنظر داشت که در مداخلات درمانی نمی‌توان از یک روش خاص برای همۀ آنان استفاده کرد. درمانگر باید شناخت کافی از نقاط قوّت، میزان توانایی ارتباط، ضریب هوشی، وجود اختلالات همراه مثل تشنّج یا بیماری‌های دیگر داشته باشد و براساس یافته‌ها، روش مناسب مداخلۀ درمانی را اعمال کند.
حال که میزان شیوع اوتیسم در جامعه در حال افزایش است، باید سعی کنیم برای یاری، بیشتر بدانیم و کمتر قضاوت کنیم.
وقتی یک گل جوانه نمی‌دهد، شما محیط پرورشش را اصلاح می‌کنید تا رشد کند، نه گل را! «الکساندر د‌ِ ِن هیجار»
