کودک؛ ضربۀ مغزی و واکنش ما

ضربۀ مغزی چیست؟
ضربۀ‌ مغزی درواقع ضربه‌ای است که به مغز وارد می‌شود و موجب می‌شود مغز در داخل جمجمه به جلو و عقب لرزانده شود و درنتیجه عملکرد معمول مغز به‌صورت موقّت یا دائم دچار اختلال شده، یا به‌طور کامل متوقّف شود. تصادفات رانندگی و وارد آمدن ضربه به سر با جسمی سخت از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند به ضربۀ مغزی منتهی شوند. ضربۀ مغزی در کودکان خردسالی که هنوز به حرف نیامده‌اند، از کودکان زیر سنّ دبستان خطرناک‌تر است، زیرا این کودکان قادر نیستند که نشانه‌های ضربۀ مغزی را به زبان بیاورند، بنابراین دانستن علائم ضربۀ مغزی در کودک اهمّیت بسیار زیادی دارد. گاهی اوقات ضربۀ مغزی تا زمانی که آسیب جدّی نشود، علائمی را نشان نمی‌دهد؛ حتّی گاهی علائم ضربۀ مغزی در کودکان ساعت‌ها و روزها بعد از صدمه ظاهر می‌شود.

شکستگی جمجمه
جمجمه بسیار سخت است، امّا چون این سختی در کودکان کمتر است، اگر ضربه شدید باشد، می‌تواند موجب ترک استخوان جمجمه شود؛ این مشکل شکستگی جمجمه نامیده می‌شود. اگر لبه‌های تیز استخوان شکسته به مغز فشار آورند، می‌توانند به بافت‌های ظریف آن آسیب برسانند و منجر به خونریزی در مغز شوند. یکی از نشانه‌های شکستگی جمجمه خروج مایع روشن یا خونریزی بینی و گوش است.

 

علائم ضربۀ مغزی در کودکان
این علائم به سه گروه تقسیم می‌شود:
علائم ضربۀ مغزی در شیرخواران
  هنگامی که سر نوزاد را تکان می‌دهید، درد دارد و گریه می‌کند.
  کج‌خلقی شیرخوار
  ایجاد اختلال در عادات خواب نوزاد (ممکن است کمتر یا بیشتر بخوابد)
  استفراغ
  ایجاد برآمدگی یا کبودی در سر

علائم ضربۀ مغزی در کودکان نوپا
منظور از کودکان نوپا کودکانی هستند که راه افتاده‌اند، امّا کمتر از دو سال دارند. علائم در این کودکان شامل موارد زیر است:
  سردرد
  تهوّع یا استفراغ
  تغییر رفتار
  تغییرات خواب
  گریه کردن بیش از حد
  کاهش علاقۀ کودک به بازی کردن یا انجام فعّالیت‌های مورد علاقه‌اش
 
علائم ضربۀ مغزی در کودکان بالای دو سال
  سرگیجه یا ناتوانی در ایجاد تعادل بدن
  دوبینی یا تاری دید
  حسّاسیت به نور
  حسّاسیت به سر و صدا
  خیالبافی بیش از حد
  ناتوانی در تمرکز
  اختلالات حافظه
  فراموش کردن وقایع اخیر
  پاسخ کُند به سؤالات
  تغییرات خلق‌وخو مانند تحریک‌پذیری، غمگینی و حسّاس شدن یا عصبانیت بیش از حد
  خواب‌آلودگی
  تغییرات در الگوی خواب
  اختلال در خواب

 

دوران کودکی دوران زمین خوردن و آسیب است. هر کودکی ممکن است در این دوران بر اثر بازی یا ورزش‌هایی که انجام می‌دهد، دچار آسیب شود. برخی از این آسیب‌ها مانند ضرباتی که به سر وارد می‌شوند، می‌توانند موجب ضربۀ مغزی شوند. آسیب‌های مغزی می‌توانند عوارض دائمی و شدیدی داشته باشند. برطبق آمارهای موجود بیشترین ضربه‌ها در بازی دخترانه ایجاد می‌شود.

در زمان وقوع ضربه به سر والدین باید به نکات زیر توجّه کنند:
  آیا عملکردهای کودک معمولی است؟
  آیا تغییرات رفتاری در کودک وجود دارد؟
  آیا کودک اختلال خواب را تجربه می‌کند؟

اگر کودک بعد از ضربه به سر علائم زیر را دارد، حتماً باید به پزشک مراجعه شود:
  استفراغ بعد از ضربه
  بیدار شدن یا به خواب رفتن برای کودک سخت باشد.
  تشنّج
  چُرت زدن یا خواب‌آلودگی پس از وقوع ضربه به سر
  کاهش سطح هوشیاری پس از وقوع ضربه به سر
  مشکلات بینایی پس از ضربه
در صورت شک به خونریزی مغزی پس از ضربۀ وارد شده به سر، پزشک معمولاً سی‌تی‌اسکن یا ام آر ای تجویز می‌کند. اگر کودک نامتعادل باشد و مردمک چشم‌هایش بزرگ‌تر از حالت عادی و مردمک دو چشم نامتقارن باشد، نشان‌دهندۀ تورّم مغزی ناشی از ضربه است. این موقعیت اورژانسی است.

 

• برچسب ها
• #دکتر مرضیه مهرافزا
• #کودکان
• #دکتر حسام‌الدّین اصغرنیا
• #کودک
• #مجله پزشکی هدیه مهر
• #ضربۀ مغزی