مراقبت مادرانۀ آغوشی یا کانگورویی
چهارشنبه 3 آبان 1402
این روزها مادرانی که تازه نوزادی را به دنیا آورده‌اند، شاید از پزشکان شنیده باشند: «مثل کانگورو از نوزادت مراقبت کن». یعنی چه؟ درواقع به تماس پوست بین مادر و نوزاد مراقبت آغوشی یا کانگورویی (KMC) گفته می‌شود که آثار مثبت آن بر نوزادان نارس و کامل اثبات شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مراقبت کانگورویی موجب سلامتی و توانمندی بیشتر نوزادان نارس می‌شود. اگر نوزادان نارس و کم‌وزن از شیر مادر تغذیه کنند و برای مراقبت آنان از روش تماس پوستی بین مادر و نوزاد استفاده شود، رشد و وزن‌گیری بهتری خواهند داشت. این روال تا زمانی که نوزاد بتواند دمای بدن خود را حفظ کند، ادامه دارد.
در روش کانگورو، نوزاد بلافاصله بعد از تولّد در شرایطی شبیه به کانگورو روی سینۀ مادر قرار می‌گیرد و منحصراً از شیر مادر تغذیه می‌کند. مادر و فرزندش پس از فاصلۀ زمانی کوتاهی از تولّد از بیمارستان مرخّص می‌شوند، امّا تا یکسال بعد مادر و فرزندش باید تحت نظارت دقیق پزشک باشند؛ البته منظور از یکسال تاریخ تولّد نوزاد نیست، بلکه تاریخی است که در دوران بارداری برای زایمان تعیین شده بود.
بد نیست بدانیم که روش مراقبت کانگورویی یا تماس پوستی بین مادر و نوزاد برای اولین بار در سال ۱۹۷۹ در بوگوتای کلمبیا به دلیل کمبود انکوباتور برای نوزادان مبتلا به عفونت‌های شدید بیمارستانی در بخش نوزادان انجام شد. پزشکان با الهام از کانگوروها -که فرزندان خود را بلافاصله بعد از تولّد در آغوش می‌گیرند- این روش را پیشنهاد کردند. در این روش به مادران آموزش داده شد تا جایی که امکان دارد، کودک را به‌صورت برهنه در حالی که فقط پوشک به تن دارند، در حالت عمودی روی قفسۀ سینه خود قرار دهند و صرفاً آنان را با شیر خود تغذیه کنند. در این روش -که پزشکان آن را به اصطلاح «مراقبت کانگورویی» نامیدند- مادران می‌توانند خیلی زود از بیمارستان مرخّص شوند که این خود از ازدحام بیمارستان‌ها می‌کاهد و در عین حال از وابستگی نوزادان به انکوباتورها نیز کاسته می‌شود. از همه شگفت‌آورتر اینکه آمار مرگ‌ومیر در بین نوزادان نارس از هفتاد درصد به سی درصد کاهش یافته است. در این روش تماس پوستی بین مادر و نوزاد از ۶۰ دقیقه تا ۲۴ ساعت در روز به طول می‌انجامد و همین تماس پوستی را می‌توان بین پدر و نوزاد نیز برقرار کرد. هر چقدر مدّت زمان این تماس پوستی بیشتر باشد و هر چقدر زودتر و از بدو تولّد آغاز شود، بهتر است، امّا این نوع مراقبت هر زمان و به هر مدّت که باشد، با آثار مثبتی همراه خواهد بود.
به تماس پوست بین مادر و نوزاد مراقبت آغوشی یا کانگورویی (KMC) گفته می‌شود که آثار مثبت آن بر نوزادان نارس و کامل اثبات شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مراقبت کانگورویی موجب سلامتی و توانمندی بیشتر نوزادان نارس می‌شود.
فواید روش کانگورویی مراقبت از نوزاد
افزایش تغذیه با شیر مادر: نوزادانی که بیش از پنجاه دقیقه در آغوش مادر و در تماس پوستی با او قرار می‌گیرند، هشت برابر بیشتر از دیگر نوزادان به‌طور خودبه‌خود پستان مادر را می‌گیرند؛ تماس پوستی میزان شیر مادر را نیز افزایش می‌دهد.
بهبود ایمنی: ظاهراً نوزادان نارس سیستم ایمنی ضعیفی دارند. آنان مستعدّ آلرژی، عفونت و مشکلات تغذیه‌ای هستند. تماس پوستی بین مادر و کودک اگر از همان بدو تولّد آغاز شود، می‌تواند به‌طور چشمگیری این مشکلات را کاهش دهد.
بهبود وزن‌گیری: پژوهش‌ها نشان می‌دهند که روند وزن‌گیری در نوزادانی که به روش تماس پوستی در آغوش مادر مراقبت می‌شوند، سریع‌تر است؛ وقتی وزن‌گیری به‌طور مطلوب اتّفاق بیفتد، مدّت زمان بستری در بیمارستان نیز کوتاه‌تر خواهد شد.
تنظیم دمای بدن: دمای بدن نوزاد در آغوش مادران بهتر از انکوباتور تنظیم و کنترل خواهد شد.
اینجانب به مادران عزیزی که نوزادان تازه متولّد شده دارند، توصیه می‌کنم حتّی در طول زمانی که استراحت می‌کنند، به تماشای تلویزیون نشسته‌اند و... نوزادشان را با همین روش در آغوش بگیرند. حتّی پدران گرامی هم می‌توانند از این روش استفاده کنند. نتیجه و برقراری ارتباط عاطفی بین نوزاد و والدین اعجاب‌انگیز خواهد بود.
