سالمندان و خطرهای زمستانی
سه شنبه 21 شهریور 1402
کاهش دمای محیط در فصول سرد سال با مشکلات خاصّ بهداشتی همراه است و افرادی که دورۀ سالمندی را می‌گذرانند، بیشتر از دیگران در معرض این مشکلات قرار دارند. در واکنش به سرد شدن هوا سیستم اعصاب سمپاتیک فعّال میشود و هورمون کاتکولامین آزاد میشود که منجر به افزایش ضربان قلب و کاهش واکنش مویرگی رگ‌های خونی و افزایش فشار خون میشود.
کاهش درجۀ حرارت بدن
هایپوترمی به کاهش دمای بدن به کمتر از 35 C (95 F) گفته میشود. توانایی بدن به تحمّل سرما با افزایش سنّ افراد کاهش پیدا می‌کند و سالمندان را در معرض خطر بیشتر کاهش درجۀ حرارت بدن قرار می‌دهد. در این عارضۀ خطرناک درجۀ حرارت بدن به‌طور چشمگیری اُفت می‌کند و برای مدّت طولانی در این حد باقی می‌ماند. هایپوترمی ممکن است به درجۀ زیر 35 C گفته شود و به‌صورت زیر طبقه‌بندی میشود:
• خفیف: C32-35 درجۀ حرارت مرکزی
• متوسّط: C32-28 درجۀ حرارت مرکزی
• شدید: 28 >درجۀ حرارت مرکزی
نشانه‌های اولیۀ کاهش درجة حرارت بدن
دست و پای سرد
صورت متورّم و رنگ‌پریده
لرزیدن (هرچند در برخی موارد هایپوترمی لرز وجود ندارد)
کند شدن سرعت گفتار یا لکنت زبان
خواب‌آلوده به نظر رسیدن
خستگی یا سردرگم بودن
اگر کاهش درجۀ حرارت بدن ادامه یابد، این نشانه‌ها ممکن است بروز کند:
آهسته شدن حرکات، اشکال در راه رفتن
کاهش سرعت ضربان قلب
تنفّس آهسته و سطحی
از دست دادن هوشیاری
پیشگیری از هایپوترمی
ماندن در خانه، به حداقل رساندن زمان‌های حضور در بیرون از منزل، حفظ گرمای محلّ سکونت در دمای بالای 18.5C، خشک نگه داشتن بدن و لباس.
در صورت مواجهه با فردی که دچار کاهش دمای بدن شده است، موارد زیر را انجام دهید:
• شخص را به یک جای گرم‌تر منتقل کنید.
• او را در یک پتو، حوله یا کت گرم بپیچانید.
• اگر هوشیار است، نوشیدنی گرمی به او بدهید (به‌غیر از نوشیدنی الکلی یا کافئین‌دار مانند قهوه).
• دست و پای فرد را مالش ندهید.
کاهش دمای محیط در فصول سرد سال با مشکلات خاصّ بهداشتی همراه است و افرادی که دورۀ سالمندی را می‌گذرانند، بیشتر از دیگران در معرض این مشکلات قرار دارند. در واکنش به سرد شدن هوا سیستم اعصاب سمپاتیک فعّال میشود و هورمون کاتکولامین آزاد میشود که منجر به افزایش ضربان قلب و کاهش واکنش مویرگی رگ‌های خونی و افزایش فشار خون میشود.
سرمازدگی
سرمازدگی هنگامی رخ می‌دهد که پوست در معرض درجۀ حرارت بسیار پایین قرار گیرد. سرمازدگی معمولاً بینی، گوش‌ها، گونه‌ها، چانه و انگشتان دست و پا را گرفتار می‌کند و علائم آن عبارت‌اند از:
• قرمزی پوست
• دردناک شدن پوست و بی‌حسّی آن
• سفت شدن پوست یا مومی شدن پوست
برای محافظت در برابر سرمازدگی در محیط بیرون همۀ بخش‌های بدنتان را بپوشانید. مناطق سرمازده را مالش ندهید و از گرم کردن مستقیم محل خودداری کنید. در سرمازدگی مناطق درگیر به‌تدریج به مدّت سی دقیقه در آب گرم 40 درجه قرار بگیرد.
لیز خوردن و افتادن
افتادن در فصول سرد سال ممکن است سالمند را دچار آسیب‌های شدیدی مانند شکستگی لگن کند. برای کاهش خطر سقوط در سنین بالا به توصیه‌های زیر توجّه کنید:
• کفش مناسب (چکمه‌های عاج‌دار) بپوشید.
• از عصا استفاده کنید.
• در پیاده‌روهای یخ‌زده یا پر برف راه نروید.
