آزمایش پاپ اسمیر
دوشنبه 14 فروردین 1402
آزمایش پاپ اسمیر (pap smear test) یکی از بهترین روش‌های تشخیص سرطان دهانۀ رحم محسوب میشود. سرطان رحم دومین سرطان رایج و چهارمین دلیل مرگ در بین زنان دنیا است.
آزمایش پاپ اسمیر می‌تواند انواع خاصی از عفونت‌های ویروسی مانند عفونت HPV را ـ که عامل زگیل‌های تناسلی است ـ تشخیص دهد. این آزمایش نوعی تست غربال‌گری برای سرطان دهانۀ رحم است که برای تشخیص سلول‌های پیش‌سرطانی و سرطانی از این آزمایش کمک گرفته میشود. در هنگام گرفتن نمونه ممکن است اندکی احساس ناراحتی و درد مختصر پیش آید اما پس از آن هیچ درد بلندمدتی احساس نمی‌کنید.
زمان مناسب برای انجام آزمایش پاپ اسمیر چه موقع است؟
توصیه میشود زنان بالای 21 سال که رابطۀ جنسی دارند هر سال یک بار این آزمایش را انجام دهند. اگر بعد از سه نوبت، آزمایش طبیعی گزارش شود، هر 3 سال یک بار این آزمایش تکرار گردد. گروه هدف از سنّ 21 تا 65 سال است. توصیه این است که هر 3 سال یک بار تست پاپ اسمیر، یا هر 5 سال یک بار آزمایش HPV Typing انجام شود و یا هر دو آزمایش به‌طور هم‌زمان هر 5 سال یک بار انجام شود. با توجه به نظر پزشکِ معالج نیازی به انجام آزمایش معمول بعد از 65 سالگی نیست.
در بررسی‌های به‌عمل‌آمده، نتیجۀ آزمایش‌های پاپ اسمیر در افراد، حدود 94 درصد طبیعی گزارش شده و 6 درصد ممکن است تغییرات سلولی داشته باشند.
نحوۀ انجام آزمایش پاپ اسمیر چگونه است؟
این آزمایش در مطب پزشک و در طی چند دقیقه انجام میشود.
آمادگی‌های لازم پیش از انجام آزمایش پاپ اسمیر
- دو روز قبل از آزمایش، از رابطۀ جنسی، دوش واژینال، استفاده از داروهای واژنی یا فوم‌های اسپرم‌کش و کرم و ژل خودداری کنید. این موادها می‌توانند سبب دور شدن سلول‌های غیرعادی شوند یا آن‌ها را بپوشانند.
- پس از زایمان باید تا 12 هفته صبر کرد و سپس آزمایش پاپ اسمیر انجام شود.
- جواب غیرعادی در آزمایش پاپ اسمیر لزوماً به معنی سرطان دهانۀ رحم نیست و این جواب به نوع سلول‌های شناسایی‌شده بستگی دارد.
- در پاپ اسمیر می‌توان انواع عفونت‌ها ازجمله عفونت قارچی، کلامیدیا و سوزاک را تشخیص داد. توصیه میشود درصورت وجود التهاب‌های شدید و عفونت‌های موجود، حتماً پس از درمان آزمایش تکرار شود، زیرا ممکن است وجود عفونت سلول‌های بدخیم را پنهان کند و به‌طور کاذب باعث منفی شدن آزمایش بابت سلول‌های بدخیم شود.
در موارد زیر ممکن است پزشک فاصلۀ آزمایش پاپ اسمیر را کوتاه‌تر کند و به‌طور مکرر توصیه نماید • پاپ اسمیر قبلی نشان‌دهندۀ سلول‌های بدخیم باشد • قرار گرفتن در معرض دی استیل استرول پیش از تولد • عفونت HIV • سیستم ایمنی ضعیف به‌دلیل پیوند عضو، شیمی‌درمانی یا استفاده از کورتیکو استروئیدها • سابقۀ مصرف سیگار • شریک‌های جنسی متعدد
در چه مواردی آزمایش مجدداً تکرار میشود؟
- اگر سلول‌های موجود به اندازۀ کافی برای تشخیص ضایعات نباشد؛
- شکستن اسلایدها در روش سنتی؛
- پوشاندن سلول‌ها با سلول‌های التهابی یا خونی، به‌طوری که سلول‌های پوششی قابل‌ِرویت نباشد.
- در موارد آتروفی، التهاب‌های شدید، عفونت‌های میکروبی و قارچی، تشخیص سلول‌های غیرعادی، با توجه به تکرار آزمایش پس از درمان در حدود 6 ماه بعد است.
حدود 40 نوع ویروس HPV وجود دارد که ناحیۀ تناسلی را آلوده و در طی چند سال تغییراتی را در سلول‌های دهانۀ رحم ایجاد می‌کند و درنهایت منجر به بدخیمی این سلول‌ها میشود.
علائم سرطان‌های دهانۀ رحم
- خونریزی بدون علت مشخص از رحم
- خونریزی در انتهای نزدیکی
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- کم‌خونی
روش‌های انجام آزمایش پاپ اسمیر
- روش اول CONVENTIONAL
در این روش ـ که خانم‌ها برای چک کردن دستگاه تناسلی خود مراجعه می‌کنند ـ با استفاده از یک وسیلۀ مسطح و ظریف چوبی به نام اسپچولا، که بر سطح دهانۀ رحم به‌آرامی کشیده میشود، نمونه بر سطح یک شیشۀ نازک آزمایشگاهی به نام لام مالیده میشود و به آزمایشگاه ارسال میشود.
- روش دوم LIQUID BASED
در روش دوم مانند روش اول نمونه گرفته میشود و با یک برس پلاستیکی، سلول‌ها برداشته و داخل محلول گذاشته میشود و به آزمایشگاه ارسال می‌گردد. تفاوت این روش با روش اول در محیطی است که سلول‌ها به آزمایشگاه ارسال می‌شوند. در این روش احتمال تخریب سلول‌ها کمتر است و از طرفی نمونه‌برداری با وسیلۀ پلاستیکی این امکان را می‌دهد که سلول‌های بیشتری از قسمت‌های مختلف دهانۀ رحم برداشته شوند. در آزمایشگاه از این نمونۀ ارسالی لام تهیه و زیر میکروسکوپ بررسی میشود.
- روش سوم THIN PREP
روش سوم مانند روش دوم با برس پلاستیکی گرفته و به محیط مایع منتقل میشود، ولی در آزمایشگاه با دستگاه مخصوصی که به آن سانتریفوژ گفته میشود کلیۀ سلول‌های التهابی و خونی از سلول‌های دهانۀ رحم جدا شده و این سلول‌ها به‌صورت بسیار شفاف و با خطای بسیار کم جداسازی میشود.
