اختلال تبدیلی
چهارشنبه 15 فروردین 1403
شاید در اطراف خود اشخاصی را دیده باشید که دچار علائم بدنی‌ای می‌شوند که علّت جسمی شناخته‌شده‌ای ندارند. این افراد هنگامی که درصدد درمان پزشکی خود برمی‌آیند، متأسّفانه پزشکان علّت فیزیولوژیکی برای آنان ارائه نمی‌کنند، مانند زنی که یک روز صبح از خواب بیدار می‌شود و ادّعا می‌کند که مثلاً دست چپش فلج شده است و حرکت ندارد.
در این‌گونه موارد گفته می‌شود که مشکلات روانشناختی شکل جسمی به خود گرفته‌اند، یا به اصطلاح شخص دچار اختلال شبه‌جسمی شده‌است.
اختلال تبدیلی یکی از زیرشاخه‌های اختلال شبه‌جسمی است که با آسیب‌های عصب‌شناختی مثل از دست دادن ناگهانی بینایی یا فلج ناگهانی مشخّص می‌شود. این در حالی است که آزمایش‌های پزشکی سلامت کامل اندام‌های بدن و دستگاه عصبی را نشان می‌دهد. از نشانه‌های این اختلال می‌توان به مواردی همچون فلج کلّی یا جزئی دست‌ها و پاها، احساس سوزش و گزگز یا احساس راه رفتن حشرات روی پوست، بی‌حسّی، آسیب بینایی (کوری کامل، دید تونلی)، لالی حنجره‌ای و از دست رفتن حسّ بویایی اشاره کرد.
شایع‌ترین نشانه‌های اختلالات تبدیلی فلج، کوری و کری است، امّا آنچه در اینجا حائز اهمّیت است، تشخیص صحیح علائم اختلال تبدیلی از علائم مشابهی است که علّت عصب‌شناختی واقعی دارند. علائم اختلال تبدیلی معمولاً در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی و به دنبال برخی فشارهای روانی و شرایط استرس‌زای زندگی پدید می‌آید که ممکن است به‌صورت دوره‌ای قطع و دوباره به شکلی دیگر ظاهر شود. همچنین آمارهای موجود حاکی از آن است که این اختلال در جوامع روستایی، افراد کم‌سواد و گروه‌های اجتماعی- اقتصادی پایین شایع‌تر است. از نظر جنسیت نیز آمارها حاکی از این واقعیت است که شیوع این اختلال در زنان حدود دو برابر نسبت به مردان است.
اختلال تبدیلی یکی از زیرشاخه‌های اختلال شبه‌جسمی است که با آسیب‌های عصب‌شناختی مثل از دست دادن ناگهانی بینایی یا فلج ناگهانی مشخّص می‌شود. این در حالی است که آزمایش‌های پزشکی سلامت کامل اندام‌های بدن و دستگاه عصبی را نشان می‌دهد.
درمان
از آنجا که اختلال تبدیلی در اثر واپس زدن تعارضات ناخودآگاه و تبدیل اضطراب به یک علامت جسمی ایجاد می‌شود، می‌توان درمان‌های شناختی رفتاری را برای این بیماران به‌کار گرفت. راهبردهای شناختی به اشخاص آموزش می‌دهد که به بدن خود توجّه کمتری کنند، درواقع به شخص کمک می‌کنند تا افکار منفی دربارۀ بدنشان را شناسایی کنند و به چالش بکشند.
فنون رفتاری نیز می‌تواند شامل کمک به شخص برای از سر گرفتن فعّالیت‌های سلامت‌بخش باشد. از آنجا که هیجان‌های منفی -که با اختلال‌های اضطرابی و افسردگی همراه‌اند- معمولاً باعث شروع علائم فیزیولوژیکی و تشدید علائم اختلال‌های شبه‌جسمی می‌شوند، می‌توان گفت درمان اضطراب و افسردگی معمولاً نگرانی‌های شبه‌جسمی را کاهش می‌دهد. اگر علائم اختلال بسیار شدید باشد، می‌توان با تجویز روانپزشک از داروهای ضدّ اضطراب و افسردگی استفاده کرد.
