نان و پنیر؛ غذای سالم؛ سالمندان!
پنجشنبه 9 فروردین 1403
به سنّ و سال ما قد نمی‌دهد، امّا شنیده‌ام ایّامی بود که سالمندان در خانۀ فررندانشان سالم بودند. سفرۀ عروس‌ها و دختران بدون اجازۀ آنان بر زمین پهن نمی‌شد و ارج آنان فقط در قلب و ذهن نبود، بلکه به جان حس می‌شد.
امروز به لطف زندگی صنعتی و پُرمشغله، اندکی احساساتمان رقیق شده و انتظار داریم پدر و مادرهای دیروز -که امروز آقاجون و مامان‌جون خوانده می‌شوند- از لباس تنهایی که بر تن دل‌هایشان کرده‌ایم، لذّت ببرند.
سرِ دردِ دل کوتاه کنیم و به اصل مطلب بپردازیم که ربط لباس تنهایی سالمندان و نان و پنیر بر چشم و ذهن شما جانان ملموس شود.
تنهایی بزرگترها معمولاً با بی‌حوصلگی آنان در طبخ غذا همراه است. معمولاً زمانی تنور مطبخ به صدا در می‌آید که نوه‌ها و فرزندان مهمانشان باشند و این به معنی آن است که برای رفع حاجت گرسنگی از غذاهای دم دستی و به‌ظاهر سالمی مثل نان و پنیر استفاده می‌کنند. اینکه این روشِ پاسخ‌گویی به گرسنگی شایستۀ ایام سالمندی هست یا نه، مستلزم اندکی درنگ است.
نمک و جان نمکی
مقدار سدیم موجود در نان‌ها به لطف نمک و جوش شیرین اضافه‌شده به آن، دو تا سه برابر مقدار جهانی آن است و بد داستان آنجاست که جمعیت افراد مبتلا به پُرفشاری خون با سرانۀ مصرف فاجعه‌بار نان در کشور ما -که سه تا چهار برابر مقدار آن در بقیّۀ کشورهاست - اوضاع را به‌شدّت نگران‌کننده خواهد کرد.
سالمندان به علّت بی‌حوصلگی در تهیّۀ غذای کم‌نمک، گاهی نان و پنیر -که جانمایۀ نمک سفره‌هاست- را سالم انگاشته و با اینکه واقعاً چیز خاصّی نمی‌خورند، اوضاع پُرفشاری خون را بدتر می‌کنند.
البته جوش شیرین در بسیاری از بیسکویت‌های به‌ظاهر سالم و رژیمی به‌مراتب بیشتر از نان‌هاست، پس به قول یکی از استادان پیشکسوت بنده، آنچنان جوشِ جوش شیرین نان را نزنید.
تنهایی بزرگترها معمولاً با بی‌حوصلگی آنان در طبخ غذا همراه است. معمولاً زمانی تنور مطبخ به صدا در می‌آید که نوه‌ها و فرزندان مهمانشان باشند و این به معنی آن است که برای رفع حاجت گرسنگی از غذاهای دم دستی و به‌ظاهر سالمی مثل نان و پنیر استفاده می‌کنند. اینکه این روشِ پاسخ‌گویی به گرسنگی شایستۀ ایام سالمندی هست یا نه، مستلزم اندکی درنگ است.
دم‌دستی‌های دیابتی
با توجّه به شیوع بالای دیابت در سالمندان، اهمّیت توجّه به رژیم غذایی آنان بیشتر است. نان محبوب ایام سالمندی دو و نیم برابر بیشتر از برنج منفور (البته در وزن مشابه) حاوی کربوهیدرات است و جالب است بدانید که هر سهم میوه معادل پنج قاشق برنج پخته کربوهیدرات دارد. حتّی داستان جالب‌تر این است که هر صد گرم از اغلب بیسکویت‌ها (حتّی رژیمی) دست کم سه برابر برنج منفور انرژی دارد.
خلاصۀ داستان اینکه نان و پنیر به عنوان غذاهای اصلی، میوۀ فراوان و بیسکویت‌های خوش آب و رنگ به اصطلاح رژیمی خشک و بی‌مزه به عنوان میان‌وعده برای دیابتی‌ها به‌خصوص سالمندان دیابتی اصلاً مناسب نیستند. در نهایت، نان و پنیر سفره‌ها همان پلوکباب است، امّا لباس فقرا به تن کرده تا شما را بفریبد.
ضمن گرامیداشت مقام سالمندی و جایگاه ارزشمند سالمندان در گنجینۀ تجربۀ جامعه، سر تعظیم در مقابل پای مادران و پدرانی که حضور گرمشان لمس می‌شود فرود می‌آوریم و آرزوی مغفرت و آمرزش برای عزیزانی که یادشان در قلبمان سبز و خرّم است. جای خالی اهمّیت توجّه به تغذیه و رژیم درمانی در سالمندی بسیار احساس می‌شود. امید که تدابیری اندیشیده شود تا این گنجینه‌ها به حقوق مسلّم شهروندی خود دست یابند.
