ترشّح از پستان و دلایل آن
شنبه 5 فروردین 1402
ترشّح از پستان یکی از شایع‌ترین علائمی است که سبب میشود خانم‌ها به پزشک متخصّص پستان مراجعه کنند. این ترشّحات می‌توانند فیزیولوژیک یا پاتولوژیک باشند.
ترشّحات فیزیولوژیک در زنان باردار به‌خصوص در سه ماه آخر بارداری از شیوع بالاتری برخوردار است. در پستان‌های فیبروکیستیک بیشتر ترشّحات شیری‌رنگ، که درواقع نوعی از ترشّحات فیزیولوژیک است، مشاهده میشود. ترشّحات فیزیولوژیک معمولاً دوطرفه است و از چند منفذ ترشّح میشود. ترشّحات پاتولوژیک عمدتاً به‌صورت یک‌طرفه است، خودبه‌خود خارج میشود و معمولاً از یک منفذ بیرون می‌آید و رنگ آن خونی یا آبکی است.
تعداد کمی از بیماران مبتلا به سرطان‌های پستان با ترشّح به‌عنوان تنها علامت این بیماری مراجعه می‌کنند. اگر ترشّح پاتولوژیک همراه با توده یا زخم باشد، احتمال بدخیمی بیشتر میشود.
روش‌های تشخیصی ترشّحات پستان
برای تشخیص علّت ترشّحات از روش‌های زیر استفاده میشود: سونوگرافی، ماموگرافی، داکتوگرافی و MRI.
بررسی سلولی ترشّحات ازنظر وجود یا نبودِ سلول بدخیم در شناسایی تومورهای بدخیم کمک‌کننده است اما عدم شناسایی این سلول‌ها در ترشّحات، تشخیص سرطان را رد نمی‌کند. درصورتیکه تودۀ مشکوک هم‌زمان با ترشّح از نوک پستان وجود داشته باشد، نمونه‌برداری سوزنی از این توده به تشخیص کمک می‌کند.
در بیمارانی که ترشّح سینه دارند بررسی هورمون پرولاکتین کمک‌کننده است. درصورت بالا بودن این هورمون بررسی ازنظر عملکرد غدّۀ هیپوفیز توصیه میشود.
باید به یاد داشت که ترشّحات پستان در بیشتر موارد ماهیت خوش‌خیم دارد و نگران‌کننده نیست. درصورتیکه این ترشّحات بدون فشار دادن به پستان خارج شود، یا اینکه فقط در یک پستان ترشّح بروز نماید، یا رنگ ترشّح خونی‌رنگ یا زرد شفّاف باشد، حتماً ضروری است که جهت تأیید تشخیص به پزشک متخصّص جرّاح پستان مراجعه کنید و اقدامات تشخیصی تکمیلی جهت تأیید یا ردّ ماهیت بدخیم بیماری پستان اجرا شود.
درکل به‌جز مواردی که فرد در دوران شیردهی است، هر نوع مایعی که از نوک پستان خارج می‌گردد به‌عنوان ترشّحات پستان تلقّی میشود.
درصورت وجود ترشّحات نوک پستان موارد زیر باید بررسی شوند
- رنگ و نوع ترشّحات پستانی
- ترشّح از یک پستان است یا هر دو پستان؟
- آیا ترشح خودبه‌خودی است یا به‌دنبال دستکاری و فشار دادن پستان ظاهر شده است؟
- سنّ بیمار
- وجود یا فقدان توده هم‌زمان با ترشّح در پستان
- وضعیت هورمونی بیمار (مصرف داروهای هورمونی، بارداری، شیردهی و یائسگی)
ترشّحات خونی از پستان درصورتیکه بیمار دچار ترشّحات قرمز یا صورتی‌رنگ از نوک پستان باشد، ابتدا باید مشخّص شود که آیا این ترشّحات ماهیت خونی دارند یا خیر؟ درصورت تأیید ماهیت خونی این ترشّحات، بیمار باید به پزشک متخصّص جرّاح پستان مراجعه کند و تحت معاینۀ کامل و ارزیابی دقیق واقع گردد. این ارزیابی‌ها شامل ماموگرافی هر دو پستان، سونوگرافی، داکتوگرافی و MRI پستان است.
ترشّحات آبکی
ترشّحات آبکی، که کاملاً شفاف و رقیق‌اند، پس از ترشّحات خونی مهم‌ترین نوع ترشّحاتی‌اند که باید ازنظر ارزیابی وجود سرطان پستان مورد توجّه قرار بگیرد.
ترشّحات چرکی
ترشّحات چرکی عمدتاً ماهیت عفونی دارد، اغلب یک‌طرفه و با التهاب، قرمزی، درد، تب و سفتی پستان همراه است که بیشتر در خانم‌ها در سنین شیردهی پدید می‌آید، ولی در سنین یائسگی هم ممکن است رخ بدهد.
پاپیلوم داخل مجاری پستان
رشد غیرسرطانی سلول‌های درون مجرای شیری را پاپیلوم داخل مجرای پستان می‌نامند که شایع‌ترین علّت ایجاد آن ترشّحات غیرطبیعی از نوک پستان است.
گشادی مجاری شیری
گشادی مجاری شیری دومین علّت شایع ترشّحات نوک پستان است و عمدتاً در خانم‌هایی که نزدیک یائسگی هستند پدید می‌آید.
تغییرات فیبروکیستیک
تغییرات فیبروکیستیک ممکن است علاوه‌بر درد و خارش باعث ترشّح سبز، زرد، سفید یا شفّاف از نوک پستان گردد. لازم است ذکر شود که برخی از داروها مانند داروهای هورمونی، داروهای اعصاب و بعضی از موادّ مخدر مانند ماری جوانا و مصرف برخی از داروهای گیاهی مثل رازیانه باعث ترشّح از نوک پستان میشود. درکل، در مواردی که ترشّحات پستانی یک‌طرفه، خودبه‌خود و به رنگ خونی، قرمزرنگ یا بی‌رنگ باشد باید به پزشک متخصّص جرّاحی پستان مراجعه کرد.
