قدمهای گردشگران برتن بی‌جان محیط زیست
دوشنبه 1 اسفند 1401
یکی از موضوعاتی که هنوز در کشور ما تعریف صحیحی به خود نگرفته بحث پرطرفدار گردشگری است. شکی در این نیست که هر انسان معمول و سالمی در طول زندگی خود نیاز به تفریح و گردش و طبیعت‌گردی خواهد داشت. اما این مسئله اصول و قواعد خودش را دارد،و قوانین و چهارچوب‌ها نباید شکسته شوند.
گردشگری با اینکه یک صنعت پول‌افزا برای جامعه محسوب می‌شود و یک حرکت متعادل‌کنندۀ روان برای افراد است، اما هشدار و خطر جدّی‌ای برای محیط زیست و اجزای آن است. میل مردم به گردش و تفریحات گوناگون باعث می‌شود که مسئولین امر در تلاش برای توسعه و بهبود امور گردشگری باشند؛ به اصطلاح عامیانه راه بگشایند تا در هر نقطه‌ای اعم از مناطق دریایی و خشکی و ساحلی و جنگلی، ادوات و ابزارهای تفریح فراهم شود تا در کنار آن چرخ این صنعت هم بچرخد. چه بسا اشتغال‌زایی نیز در این زمینه رنگی بگیرد.
تله‌کابین‌ها، پل‌های میان‌گذر متّصل‌کنندۀ وسط تالاب‌ها، مجتمع‌های تفریحی، دریاچه‌های مصنوعی با جانوران غیربومی برای نمایش و... ، این‌ها همه و همه اگر در جوار و کنار یک منبع طبیعی مثل رودخانه، تالاب، جنگل و هرگونه زیستگاه و اکوسیستم هرچند ساده و کوچک باشد، اثرات منفی کوتاه‌مدّت و درازمدّتی روی آن بستر طبیعی و ساکنان زنده‌اش خواهد داشت. برای مثال، اگر یک مجتمع تفریحی در کنار یک رودخانه باشد، فضولات سرویس‌های بهداشتی‌ای که وارد رودخانه‌ها می‌شودآب را آلوده و موجودات زنده را نابودمی‌کند.همین وضعیت در مقیاس بزرگ‌تر تأثیرات بدتری خواهد داشت. گاهی قوانین مناطق حفاظت‌شده هم شکسته می‌شود و طرح‌های گردشگری، میانِ بخشی از آن منطقه یا در نزدیکی آن اجرا می‌شود. نتیجۀ این طرح‌هامی‌تواند مسائل زیر باشد:
- اگر گونه‌های مهاجر به آن منطقه مهاجرت کنند، به‌تدریج مهاجرت کم و در نتیجه صفر می‌شود.
- چرخۀ زیستی آن منطقه، تالاب، جنگل یا دریا به هم می‌خورد و یک سری از گونه‌های زیستی افزایش یا کاهش پیدا می‌کند.
- به‌تدریج جاذبه‌های گردشگری مثل پوشش گیاهی و جانوری از بین می‌رود و منطقه از زیبایی‌های اولیه خالی می‌شود.
گردشگری در طبیعت بدون طرح و قوانین و ورودی‌ها نیز مسئلۀ دیگری است که باید به آن پرداخت. بسیاری از ما اهل آتش روشن کردن و استراحت‌های طولانی در طبیعت هستیم. یادگاری نوشتن روی درخت‌ها، کندن شاخه‌های درخت، شکارهای تفریحی بدون مجوز و باقی گذاشتن باقی‌ماندۀسفرۀ غذا در دل طبیعت به امید اینکه جذب طبیعت می‌شود، از اشتباهات ما در زمان گردشگری است.
بهترین نوع گردشگری، اکوتوریسم یا بوم‌گردی است. بهترین و اصولی‌ترین گردش در طبیعت این است که همانند خانه و اتاق خود با آن رفتار کنید و وقتی به طبیعت می‌روید، غیر از استراحت و لذّت و خوش‌گذرانی به این مسئله بیندیشید که کمی‌از طبیعت آگاه شوید، اجزایش را بشناسید، از خاک، گیاه و درختان و جانوران ساکنان آن منطقه بیشتر بدانید. آگاه شوید که این منطقه غیر از مکانی برای استراحت چه منابع دیگری را در اختیار شما گذاشته است!اگر با این دید به طبیعت نگاه کنیم، گمان می‌کنم حتّی یک خدشه و آسیب کوچک هم نمی‌توانیم به آن وارد کنیم و حتّی اطرافیانمان را از این مسئله آگاه خواهیم کرد. به‌خصوص کودکان که نسل آینده‌اند. به این بیندیشیم که این بستر میراث گذشتگان و آیندگان است و این امانت را باید سالم به کودکان امروز و جوانان فردا تحویل دهیم.
