آیا قبل از ازدواج می‌توان نازایی را تشخیص داد؟
شنبه 21 بهمن 1402
اگر زوجی پس از یک سال زندگی مشترک و داشتن رابطۀ زناشویی منظّم و بدون جلوگیری باردار نشوند، مسئلۀ نازایی مطرح می‌شود. کم‌باروری و ناباروی مشکل شایعی است که حدود پانزده تا بیست درصد زوج‌ها به آن مبتلا هستند. در این میان حدود 40 درصد مشکلات نازایی مربوط به آقایان و حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد مربوط به خانم‌هاست. گاهی هم با بررسی‌های معمول علّت خاصّی پیدا نمی‌شود که به آن نازایی با علّت نامشخّص می‌گویند.
عوامل متعدّدی در ناباروری دخیل‌اند؛ یکی از آنها ژنتیک است که می‌تواند تحت تأثیر سایر عوامل اکتسابی مانند وضع تغذیه و رفتارهای پُرخطر قرار گیرد. از سویی پیشرفت تکنولوژی و استفادۀ فزاینده از وسایل الکترونیکی و قرار گرفتن در محیط‌هایی که این اشعّه‌ها در آن وجود دارند، همچنین تغذیۀ نامناسب، کم‌تحرّکی و چاقی همگی از عواملی هستند که نازایی را تشدید می‌کنند.
ممکن است این سؤال در ذهن بعضی افراد، به‌خصوص کسانی که در نزدیکانشان زوج‌های نازا دارند، به‌وجود بیاید که آیا روش‌هایی وجود دارد که قبل از ازدواج نازایی را تشخیص داد؟
بچّه‌دار شدن پدیده‌ای چندعاملی است، مثلاً نمی‌توان ناتوانی جنسی یک مرد را قبل از ازدواج سنجید. یا با سونوگرافی متوجّه باز یا بسته‌بودن لوله‌های رحمی خانم‌ها شد. بنابراین نمی‌توان به‌طور صد درصد مطمئن شد که فرد قبل از ازدواج نازایی دارد یا خیر. امّا برای آگاهی از قدرت باروری و بچّه‌دار شدن در آینده چند آزمایش ساده و ارزان در مرد و زن قابل انجام است.
بعضی آقایان به‌صورت ژنتیکی مشکل و ضعف نطفه دارند، امّا گاهی شغل بعضی از مردان سبب می‌شود که تعداد اسپرم‌ها کم شود، یا کیفیت آنها تحت تأثیر قرار گیرد، مانند کسانی که در محیط‌های گرم مثل نانوایی کار می‌کنند، یا به‌طور مرتّب از استخر آب گرم، سونا و جکوزی استفاده می‌کنند، یا افرادی که راننده هستند و به‌صورت طولانی‌مدّت رانندگی می‌کنند. همچنین در کسانی که با آلاینده‌های شیمیایی و محیطی مثل سرب و جیوه بیشتر سروکار دارند، ممکن است روی تعداد و عملکرد اسپرم آنها تأثیر منفی بگذارد.
در آقایان می‌توان با یک آزمایش سادۀ اسپرم، با بررسی تعداد و تا حدّی کیفیت آنها مثل قدرت حرکت اسپرم‌ها در مایع منی میزان باروری را معلوم کرد که این بررسی می‌تواند قدرت باروری در آینده را تا حدّ زیادی نشان دهد. معمولاً آقایان سلامت عمومی و قدرت مردانه و ظاهری خود را ملاک قرار می‌دهند و به همین دلیل ممکن است تمایلی به انجام این آزمایش نداشته باشند، امّا اگر زمینۀ قبلی و احتمال آسیب به اسپرم وجود داشته باشد، این یک راه ساده برای پی‌بردن به باروری آقایان در آینده است.
قدرت باروری در زنان مربوط به یک محدودۀ سنّی خاص است و معمولاً کیفیت تخمک خانم‌ها از ۳۵ سالگی شروع به کاهش می‌کند و به همین دلیل اگر ازدواج دیرهنگام صورت گیرد، می‌تواند در ناباروری زنان نقش داشته باشد.
قاعدگی‌های مرتّب در خانم‌ها می‌تواند تا حدّی تأییدی بر سلامت دستگاه تناسلی باشد. همچنین رشد موهای زائد و چاقی بیش از حد هم می‌تواند نشانه‌هایی از تنبلی تخمدان در زنان باشد.
آزمایش‌های هورمونی که به بررسی ذخیرۀ تخمدان‌ها می‌پردازد، همچنین سونوگرافی از رحم و تخمدان‌ها از مهم‌ترین روش‌های شناسایی و تشخیص ناباروری قبل از ازدواج در خانم‌هاست. پژوهش‌ها نشان داده است که استعمال سیگار و قلیان بر کیفیت و کمّیت اسپرم‌ها در مردان، همچنین بر تخمک خانم‌ها تأثیر منفی می‌گذارد.
نازایی یکی از دغدغه‌های ذهنی زوج‌های ناباروری است که وقت و هزینۀ زیادی را صرف بچّه‌دار شدن کرده‌اند.
