پوليپ رحمي
پنجشنبه 17 فروردین 1402
پوليپ‌هاي رحمي از شايع‌ترين علل خونريزي‌هاي غيرطبيعي دستگاه تناسلي در خانم‌ها هستند. تقريباً يك چهارم زنان در طول زندگي‌شان دچار پوليپ رحمي می‌شوند. پوليپ‌هاي رحمی ناشي از رشد بيش از حدّ بافت رحمی هستند كه منجر به ايجاد برجستگي در سطح آندومتر (پوشش داخلی رحم) می‌شوند.
پوليپ‌ها در ٩٥ درصد موارد خوش‌خيم‌اند و ممكن است كاملاً بدون علامت باشند، ولي گاهی با خونريزي همراه‌اند. پولیپ‌‌ها ممكن است پايه‌دار باشند و گاه بدون پايه؛ همچنین می‌توانند منفرد باشند يا متعدد؛ اندازۀ آن‌ها گاهی كوچك و ميلي‌متري است و در بعضي موارد بزرگ كه حتي به چند سانتي‌متر هم می‌رسند. پوليپ‌ها گيرندۀ استروژني و پروژستروني دارند، بنابراين هورمون‌ها در رشد آن‌ها می‌توانند تأثيرگذار باشند.
اپيدميولوژي
پوليپ‌هاي رحمی در سنّ بلوغ و نوجواني نادر هستند. قبل از يائسگي شايع‌ترند و بعد از يائسگي شيوعشان كاهش می‌يابد.
عوامل خطر در ايجاد پوليپ رحمي
- افزايش سطح استروژن، چه داخلي و چه خارجي (مصرف دارو)
- مصرف تاموكسيفن: در ٢ تا ٣٦ درصد خانم‌هايي كه پس از سنّ يائسگي تاموكسيفن می‌خورند پوليپ ديده می‌شود. معمولاً در اين افراد پوليپ‌ها می‌تواند متعدد و يا به‌صورت بزرگ‌تر (بالاي 2 سانت) باشد.
- چاقي: (شاخص تودۀ بدنی) BMI بالاي ٣٠ احتمال پوليپ رحمی را به ٣ برابر افزايش میدهد.
- هورمون‌تراپي پس از يائسگي نیز احتمال پوليپ را افزایش میدهد، به‌خصوص در بيماراني كه استروژن بدون پروژسترون مصرف می‌كنند.
علائم باليني پولیپ رحمی خونريزي غيرمعمول رحمی در ٦٤ تا ٨٨ درصد بيماران ديده می‌شود كه اين اختلال قاعدگي در اكثر موارد به‌صورت لكه‌بيني بین قاعدگي‌ها است و معمولاً حجم خونريزي كم است، ولي گاهی منجر به خونريزي بيشتري می‌شوند. در بعضي موارد هم پوليپ‌ها بدون علامت‌اند و به‌طور اتفاقي در حين معاينۀ واژينال با اسپكولوم، گاهاً در بررسي نازايي هنگام سونوگرافي و يا هنگام هيستروسكوپي كشف می‌شوند. پوليپ‌ها يا ادامۀ رشد می‌دهند و يا به همان اندازه باقي می‌مانند و گاهی پسرفت می‌كنند. پوليپ‌هايي كه كوچك‌تر و منفرد هستند، احتمال پسرفت خودبه‌خودي‌شان بيشتر است. احتمال بدخيمی در پوليپ‌ها وجود دارد و اين احتمال در زنانی كه در سنّ بعد از يائسگي هستند و در كساني كه خونريزي دارند نسبت به ساير خانم‌هاي پوليپ‌دار بدون علامت بيشتر است. اندازۀ پوليپ نیز در احتمال بدخيمي آن مؤثر است و هرچه پوليپ بزرگ‌تر باشد، احتمال بدخيمي آن بيشتر است. احتمال خطر در مصرف‌كنندگان تاموكسيفن بيشتر است.
درمان پولیپ‌های رحمی
درمان پولیپ در مواردي كه بيمار علامت و خونريزي غيرطبیعی دارد، حتماً جراحي و برداشتن آن توصيه مي‌شود، هم براي حذف پوليپ و هم از جهت خطر آنمي بيمار. در مواردي كه بيمار بدون علامت است و به‌طور اتفاقي تشخيص داده می‌شود، بسته به سن بيمار، تعداد پوليپ، اندازۀ پوليپ و... تصميم‌گيري می‌شود. مثلاً بيمار بالاي 50 سال، بيمار چاق، نولي پار (زنی که هرگز یک مورد حاملگی را تا بعد از هفتۀ 20 ادامه نداده است) و بيمار تحت درمان تاموكسيفن يا بيماري كه سابقۀ تومور وابسته به استروژن (خودش و يا خانواده‌اش) دارد، برداشتن پوليپ توصيه می‌شود.
درمان پوليپ به‌صورت پوليپكتومي (برداشتن پولیپ) با هيستروسكوپ است. البته اگر پوليپ از كانال سرويكس (دهانۀ رحم) به بيرون آویزان باشد، می‌توان پوليپ را به‌طور سرپايي و بدون نياز به ديلاسيون (باز و گشاد کردن) سرويكس برداشت.
