روماتیسم پستان، که ماستیت گرانولوماتوز یا بیماری التهابی پستان نیز نامیده میشود، بیماری التهابی خوش‌خیم پستان است که در کشورهای غربی شیوع پایینی دارد ولی متأسفانه در کشور ما به‌نسبت شایع است. بیماران اغلب با یک تودۀ یک‌طرفه یا حتی دوطرفۀ پستان مراجعه می‌کنند. این توده اغلب دردناک است و همراه با تورّم، قرمزی و التهاب پوست پستان است که در مدت زمان کوتاهی ایجاد می‌گردد و گاهی وجود این توده باعث به داخل کشیده شدن نوک پستان و تغییر شکل ظاهر آن میشود. گاهی نیز این بیماری با خروج ترشح از پستان همراه است.
تظاهر شایع این بیماری به‌صورت تودۀ پستان است و ممکن است با توده‌های بدخیم پستان اشتباه شوند. این توده‌ها خطر ابتلا به سرطان را افزایش نمی‌دهند ولی به‌دلیل التهاب مزمن پستان و ترشحات مداوم پستان برای بیمار مشکل‌ساز و آزاردهنده است.
شدت بیماری می‌تواند کاملاً متفاوت باشد و درمواردی به‌صورت التهاب وگذرا نشان داده میشود ولی در برخی موارد بسیار شدید و تکرارشونده است.
سن این افراد بین 17 تا 42 سال است و اکثر بیماران در دوران شیردهی یا بلافاصله 2 تا 6 سال از آخرین بارداری خود به آن مبتلا می‌شوند.
علت ایجاد روماتیسم پستان
علت ایجاد روماتیسم پستان ناشناخته است. برخی علت این بیماری را اتوایمیون (بیماری خودایمنی) می‌دانند. در این بیماری سیستم ایمنی بر علیه خودش اقدام می‌کند و سبب میشود سلول‌های بافت طبیعی پستان مورد حمله واقع گردد و قسمتی از بافت پستان تخریب شود. علت دیگر این بیماری مصرف دخانیات است. بعضی معتقدند ضربه به پستان می‌تواند زمینه‌ساز این بیماری شود. مصرف داروهایی مانند داروهای اعصاب، که سطح پرولاکتین خون را بالا می‌برد، نیز می‌تواند یکی از علل این بیماری باشد.
تشخیص روماتیسم پستان اولین اقدام معاینه و شرح کامل است. بیمار باید به جراح پستان مراجعه کند و سونوگرافی از پستان انجام دهد که البته این اقدامات می‌توانند گزارش‌های غیراختصاصی را در پی داشته باشند. هر بیماری که مشکوک به این بیماری است باید تحت بیوپسی سوزنی یا نمونه‌برداری تشخیصی قرار گیرد. تشخیص قطعی روماتیسم پستان، بیوپسی تحت هدایت سونوگرافی است.
درمان روماتیسم پستان
با توجه به ناشناخته بودن این بیماری هنوز درمان استانداردی برای آن شناخته نشده، اما درمان‌ها شامل موارد زیر است:
- استفاده از داروهای ضد سیستم ایمنی مانند کورتیکواسترویید. مصرف این داروها به‌جز در موارد شدید و بسیار مقاوم به درمان توصیه نمی‌شود.
- آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از اضافه شدن عفونت و به‌مدت محدود و معمولاً به‌مدت دو هفته استفاده میشود، مثل سفالکسین و کلوگزاسیلین.
- داروهای ضدالتهابی مثل ناپروکسن و ایبوپروفن در کنترل درد و التهاب مؤثر است.
- درمان‌های نگهدارنده شامل تخلیۀ ترشحات و جلوگیری از تجمع آن در بافت پستان که اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.
در روماتیسم پستان بهتر است تا حد امکان جراحی انجام پذیرد، چراکه با توجه به وسعت ضایعه و احتمال زیاد عود و مسائل مرتبط با ترمیم زخم، انجام جراحی عارضه‌دار خواهد بود. ولی گاهی در پستان‌های بزرگ و حجیم و حاوی فیستول‌های متعدد، که درمان دارویی جواب نمی‌دهند، می‌توان از جراحی همراه با ماموپلاستی به‌صورت کوچک کردن حجم پستان استفاده کرد.
درصورتی‌که نتیجۀ مطلوب در اوایل دورۀ درمان دریافت نشد، باید صبر کرد، چراکه طولانی شدن دورۀ درمان ارتباطی به درمان اجراشدۀ پزشک ندارد و تنها مربوط به ماهیت بیماری و وضعیت بدنی بیمار است.
