لقاح کمکی، راهی برای بارداری در سنین بالا
شنبه 22 دی 1403
لقاح کمکی یا ART (Assisted Reproductive Technology) به مجموعه‌ای از روش‌ها و تکنیک‌ها اطلاق می‌شود که برای کمک به بارداری در افرادی که با مشکلات باروری مواجه هستند، استفاده می‌شود. با افزایش سن، به ویژه در زنان بالای ۳۵ سال، کیفیت و تعداد تخمک‌ها به تدریج کاهش می‌یابد که می‌تواند به کاهش شانس بارداری و افزایش احتمال سقط جنین منجر شود. در مردان نیز با افزایش سن، کیفیت و حرکت اسپرم‌ها کاهش می‌یابد و ممکن است ابتلا به مشکلات مربوط به نعوظ افزایش یابد. این موضوع اهمیت دارد چرا که زوج‌ها باید به زمان مناسب برای بارداری توجه کرده و در صورت نیاز، از مشاوره پزشکی یا تکنیک‌های باروری کمک بگیرند.
باروری تأثیر قابل توجهی از سن می‌پذیرد و این تأثیرات در مردان و زنان به شکل‌های مختلفی نمایان می‌شود. در این بخش، به بررسی جزئی‌تر این تأثیرات می‌پردازیم.
تأثیر سن بر باروری زنان
کاهش کیفیت و تعداد تخمک‌ها
تعداد تخمک‌ها: زنان با تولد حدود ۱ میلیون تخمک به دنیا می‌آیند که این تعداد با گذشت زمان تا بلوغ به ۳۰۰,۰۰۰ تا ۴۰۰,۰۰۰ کاهش می‌یابد و با افزایش سن، تعداد تخمک‌های با کیفیت پایین‌تر افزایش می‌یابد.
کیفیت تخمک‌ها: آسیب DNA تخمک‌ها با افزایش سن بالاتر می‌رود. همچنین، احتمال بروز اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون در جنین‌ها افزایش می‌یابد. زنان بالای ۳۵ سال ممکن است با تخمک‌گذاری نامنظم نیز مواجه شوند.
افزایش خطر سقط جنین
نرخ سقط جنین در زنان بالای ۳۵ سال به ۲۰ تا ۳۵ درصد می‌رسد. این افزایش به دلیل اختلالات ژنتیکی در جنین‌ها است که ناشی از کیفیت پایین تخمک‌ها و آسیب DNA آن‌ها به وجود می‌آید.
عوارض بارداری
خطر ابتلا به عوارض حین بارداری مانند دیابت بارداری، فشار خون بالا و زایمان زودرس نیز با افزایش سن بیشتر می‌شود و ممکن است نیاز به سزارین را افزایش دهد.
استفاده از تخمک‌های اهدایی شامل دریافت تخمک‌ها از اهداکنندگان جوان و سالم است که پس از باروری در آزمایشگاه با اسپرم، جنین‌های سالمی تولید می‌شود. جنین‌های ایجاد شده سپس به رحم زن دریافت‌کننده منتقل می‌شوند. این روش می‌تواند شانس بارداری را به طور چشمگیری افزایش دهد و خطر اختلالات ژنتیکی را کاهش دهد، به ویژه برای زنانی که به دلایل سن یا مشکلات پزشکی نمی‌توانند از تخمک‌های خود استفاده کنند.
تأثیر سن بر باروری مردان
کیفیت اسپرم‌ها از نظر حرکت و شکل کاهش می‌یابد و آسیب DNA آن‌ها با افزایش سن افزایش می‌یابد که ممکن است خطر سقط جنین را افزایش دهد. تعداد اسپرم‌های تحرک‌پذیر در مردان بالای ۴۰ سال به میزان ۳۰-۳۵ درصد کاهش می‌یابد.
مشکلات هورمونی
سطح هورمون تستوسترون با افزایش سن کاهش می‌یابد، که می‌تواند میل جنسی و کیفیت زندگی جنسی را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، مشکلات نعوظ نیز شایع‌تر می‌شوند.
خطرات پزشکی
خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری‌های قلبی با افزایش سن افزایش می‌یابد که بر باروری و کیفیت اسپرم تأثیر منفی دارد.
روش‌های لقاح کمکی
لقاح داخل رحمی (IUI): تزریق مستقیم نمونه اسپرم به داخل رحم زن برای افزایش شانس بارداری.
باروری خارج رحمی (IVF): بارور کردن تخمک‌ها و اسپرم در آزمایشگاه و سپس انتقال جنین‌های حاصل به رحم زن. این روش برای زنان بالای ۳۵ سال به‌ویژه موثر است.
استفاده از تخمک‌های اهدا شده برای زنانی که تخمک‌های با کیفیت کافی ندارند، یک گزینه مؤثر و مناسب است.
