فیبروم رحم چیست و چه علائمی دارد؟
یکشنبه 17 تیر 1403
فیبروم رحم چیست و چه علائمی دارد؟
ساختار بافت رحم از عضله ساخته شده است و فیبروم ها بافتی هستند که از عضله رشد می کند و می توانند در داخل یا خارج رحم گسترده شوند. فیبروم ها از شایعترین تومورهای دستگاه تولید مثل در خانم‌ها است و با اسامی دیگری چون لیومیوما یا میوما نیز معرفی می شوند.
علل ابتلا به فیبروئید رحم
دلیل اصلی به وجود‌آمدن فیبروم رحمی نامشخص است، محققان معتقدند که رشد این توده‌ها با سطح استروژن فرد مرتبط است. هنگامی‌که سطح استروژن بالا باشد، به خصوص در دوران بارداری، فیبروم‌ها متورم می‌شوند. عکس این قضیه نیز درست است. یعنی سطوح پایین استروژن با کوچک‌شدن فیبروم مرتبط است. این اتفاق ممکن است در طول دوره یائسگی رخ دهد.
فیبروم ها ممکن است داخل رحم یا روی سطح بیرونی رحم و یا داخل دیواره رحم باشد. یک خانم ممکن است یک فیبروم یا چندین توده با سایزهای مختلف داشته باشد. فیبروم می تواند مدت طولانی کوچک باقی مانده و ناگهان به سرعت رشد کند و یا طی چند سال به کندی رشد کند. گاهی ممکن است آنقدر رحم بزرگ شود که سایز آن به لبه دنده ها برسد.
انواع فیبروم های رحمی
فیبروم ها بر اساس محل قرار گیری به سه دسته تقسیم می شوند:
- فیبروم اینترامورال: در داخل دیواره عضلانی رحم قرار دارد.
- فیبروم ساب موکوزال: در داخل حفره رحم بوجود می آید.
- فیبروم ساب سروزال: به سمت خارج رحم رشد می کند.
علائم فیبروئید
نشانه های فیبروم در بیشتر بانوانی که مبتلا هستند، هیچ علامت مشخصی نیست. در کسانی که علامت دار می شوند این علامت بستگی به محل، سایز و تعداد فیبروم ها دارد. فیبرها می توانند از اندازه میکروسکوپی تا اندازه گریپ فروت و یا حتی بزرگتر باشند. اکثریت آنها ها کوچک هستند و هیچ علامتی خاصی نشان نمی دهند.
شایعترین علائم عبارتند از:
- قاعدگی‌های سنگین و دردناک یا دوره ها طولانی تر یا شدیدتر یا به دفعات بیشتر
- خونریزی واژینال در زمانهایی غیر از قاعدگی
- کم خونی ناشی از دفع خون زیاد
- درد شکم یا پشت کمر
- درد حین رابطه جنسی
- اشکال در دفع ادرار یا تکرر ادرار
- یبوست، درد مقعد یا اختلال در حرکات روده
- سقط
- نازایی
عوامل خطرزا در ایجاد فیبروم
فاکتورهای خطری که بر ایجاد فیبروم های رحمی تاثیر می گذارند عبارتند از:
ارث: اگر مادر یا خواهر خانم مبتلا به فیبروم باشند احتمال فیبروم رحمی در آن فرد هم بالا می رود.
نژاد: در زنان سیاه پوست شیوع فیبروم های رحمی بالاتر است.
عوامل محیطی: شروع عادت ماهیانه در سن کمتر، استفاده از قرصهای جلوگیری، چاقی، کمبود ویتامینD، مصرف گوشت قرمز بیشتر و مصرف کمتر سبزیجات، میوه ها و لبنیات و نوشیدن الکل باعث افزایش خطر فیبروم های رحمی می شوند.
عوارض فیبروم
داشتن زندگی سالم تر مانند ورزش، وزن نرمال، استفاده از میوه ها و سبزیجات تازه و پرهیز از الکل ممکن است به کاهش ایجاد فیبروم های رحمی کمک کند.
- فیبروم هایی که با پایه به سطح خارجی رحم چسبیده اند می تواند دور پایه خود چرخیده و درد و تهوع و یا تب ایجاد کند.
- فیبروم هایی که به سرعت رشد می کنند نیز می تواند درد زیاد تولید کنند. بسیار بندرت تغییرات سرطانی در فیبروم ایجاد می شود.
- یک فیبروم بسیار بزرگ ممکن است التهاب شکم ایجاد کند که حتی معاینه لگنی را مشکل کند.
- فیبروم ها می تواند باعث نازایی شود اگر چه علل دیگر شایعتر است که با رد کردن علل دیگر اگر فیبروم تنها عامل نازایی شناخته شود، بعد از درمان آن خانم می تواند باردار شود.
- با اینکه فیبروم های رحمی خود به خود خطرناک نیستند اما می توانند احساس ناخوشایند ایجاد کنند و همچنین ممکن است منجر به کم خونی شدید به علت عادت ماهیانه ها سنگین شود.
داشتن زندگی سالم تر مانند ورزش، وزن نرمال، استفاده از میوه ها و سبزیجات تازه و پرهیز از الکل ممکن است به کاهش ایجاد فیبروم های رحمی کمک کند.
حاملگی و فیبروم اکثر زنان مبتلا به فیبروم های کوچک، بارداری طبیعی دارند. با این وجود، فیبروم بزرگ بیش از ۵ تا ۶ سانتی متر ممکن است عوارض بارداری مانند دکولمان جفت (کنده شدن زودرس جفت)، کاهش رشد جنینی و زایمان زودرس را افزایش دهند.
درمان فیبروم رحمی
از آنجایی که رشد فیبروم با نزدیک شدن به سنین یائسگی متوقف می‌شود، معمولا در زنانی که علائمی نشان نمی‌دهند، نیازی به درمان وجود ندارد و کنترل دوره‌ای توصیه می‌شود. برای زنانی که از درد یا خونریزی شدید و یا دیگر عوارض فیبروم رنج می‌برند، ممکن است روش‌های درمانی دارویی یا جراحی به کار گرفته شود:
درمان دارویی: داروهای هورمونی که از طریق پایین آوردن میزان استروژن خون باعث فروکش کردن نشانه‌های فیبروم رحمی شده و از رشد آن جلوگیری کرده و یا آن را کند می‌سازند، هرچند با کنار گذاشتن دارو ممکن است بافت فیبری بار دیگر رشد کند. داروهای مسکن مانند مفنامیک اسید که برای تسکین درد و کاهش میزان خونریزی سودمند است.
درمان جراحی:
برای درمان فیبروم رحمی چندین روش جراحی وجود دارد که عبارتند از:
- میومکتومی یا برداشتن بافت فیبری و باقی گذاشتن آن بخش از رحم که سالم مانده است،
- آمبولیزاسیون شریان رحمی یا بلوک کردن و قطع جریان خون در رگ‌های خون‌رسان به بافت فیبری که منجر به کندی یا توقف رشد می‌شود.
- هیستِرکتومی یا برداشت کامل رحم که تنها راه اطمینان‌بخش برای درمان دائمی بافت فیبرویید رحمی است.
