واکسیناسیون آنفولانزا در دوران بارداری؛ محافظی مؤثر برای مادر و نوزاد
بارداری دورهای حساس و حیاتی در زندگی زنان است که نیازمند مراقبتهای دقیق بهمنظور حفظ سلامت مادر و جنین میباشد. یکی از اقدامات پیشگیرانه و بسیار مؤثر در این دوران، دریافت واکسن آنفولانزا است. برخلاف برخی باورهای نادرست، واکسیناسیون آنفولانزا در دوران بارداری نهتنها ایمن است، بلکه با مزایای فراوانی برای مادر و نوزاد همراه است.
چرا واکسن آنفولانزا در دوران بارداری اهمیت دارد؟
در دوران بارداری، بهدلیل تغییرات فیزیولوژیک و تضعیف نسبی سیستم ایمنی، مادران باردار در برابر عفونتهای ویروسی مانند آنفولانزا آسیبپذیرتر هستند. ابتلا به آنفولانزا در این دوره میتواند با افزایش خطر عوارض شدید، بستری در بیمارستان و حتی مرگ همراه باشد.
واکسیناسیون با واکسن آنفولانزا میتواند:
- شدت بیماری را کاهش دهد،
- خطر بستری شدن در بیمارستان را به میزان قابل توجهی کم کند،
- و از بروز عوارض جدی برای مادر و جنین جلوگیری نماید.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر هستند؟
اگرچه تزریق واکسن آنفولانزا برای تمام زنان باردار توصیه میشود، اما این توصیه برای مادران بارداری که دچار بیماریهای زمینهای هستند، اهمیت دوچندان دارد. این بیماریهای زمینهای شامل موارد زیر میباشند:
- بیماریهای قلبی-عروقی،
- آسم یا سایر بیماریهای مزمن ریوی،
- دیابت،
- نقص سیستم ایمنی مانند HIV
- یا بارداریهای پرخطر
تب بالا، بهویژه در سهماهه اول بارداری، ممکن است با افزایش خطر نقایص مادرزادی (مانند ناهنجاریهای لوله عصبی) همراه باشد. پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا و تب ناشی از آن، از طریق واکسیناسیون، میتواند از وقوع این عوارض جلوگیری کند.
محافظت غیرمستقیم از نوزاد پس از تولد
نوزادان تا سن 6 ماهگی واجد شرایط دریافت واکسن آنفولانزا نیستند. با این حال، دریافت واکسن توسط مادر در دوران بارداری منجر به انتقال آنتیبادیهای محافظتی از طریق جفت به جنین و پس از تولد از طریق شیر مادر میشود. این آنتیبادیها به شکل مؤثری نوزاد را در ماههای ابتدایی زندگی، که یکی از حساسترین دورهها برای ابتلا به عفونتهای ویروسی است، محافظت میکنند.
نوع واکسن مناسب در دوران بارداری
واکسن توصیهشده برای زنان باردار باید از نوع ویروس غیرفعال باشد که بهصورت تزریقی تجویز میشود. این نوع واکسن حاوی ویروس کشتهشده بوده و توانایی ایجاد بیماری را ندارد، بنابراین کاملاً ایمن تلقی میشود.
واکسن آنفولانزای استنشاقی (اسپری بینی) که حاوی ویروس زنده ضعیفشده است، به دلیل احتمال خطر، در دوران بارداری ممنوع میباشد.
زمان مناسب برای دریافت واکسن آنفولانزا
بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفولانزا، ابتدای فصل پاییز و پیش از شروع فصل شیوع ویروس آنفولانزا است. واکسن را میتوان در هر سهماهه بارداری با خیال آسوده تزریق کرد. حتی در صورت تزریق در اواخر بارداری نیز، واکسن همچنان میتواند اثر محافظتی مؤثری برای مادر و نوزاد داشته باشد.
ایمنی واکسن و عوارض جانبی احتمالی
واکسن آنفولانزا از نوع غیرفعال، ایمن و بدون خطر برای جنین و مادر است. مطالعات گسترده علمی نشان دادهاند که این واکسن:
- خطر سقط جنین را افزایش نمیدهد،
- موجب ناهنجاری مادرزادی نمیشود،
- تأثیر منفی بر رشد جنین ندارد.
عوارض جانبی شایع و خفیف ممکن است شامل:
- درد یا قرمزی در محل تزریق،
- تب خفیف،
- خستگی موقت یا بدندرد خفیف باشند.
واکنشهای آلرژیک شدید بسیار نادر هستند، اما در صورت وجود سابقه آلرژی شدید به ترکیبات واکسن (مانند ژلاتین یا تخممرغ)، لازم است با پزشک متخصص مشورت شود.
قبل از دریافت واکسن، مشورت با متخصص زنان و زایمان توصیه میشود تا از مناسب بودن زمان و شرایط واکسیناسیون برای هر فرد اطمینان حاصل گردد.
