جفت سر راهی
چهارشنبه 9 فروردین 1402
جفت سر راهی (placenta previa) به وضعیتی گفته می‌شود که پلاسنتا (جفت) روی دهانۀ رحم یا خیلی نزدیک به آن قرار گرفته باشد. شیوع جفت سر راهی حدود ۱ در ۲۰۰ بارداری است.
انواع جفت سر راهی
توتال: جفت به‌طور کامل روی مدخل دهانۀ رحم قرار گرفته است.
پارشیال: جفت به‌طور نسبی مدخل دهانۀ رحم را پوشانده است.
مارژینال: لبۀ جفت در کنار مدخل سرویکس است.
Low lying: جفت در سگمان تحتانی رحم طوری قرار دارد که لبۀ جفت به مدخل سرویکس نمی‌رسد اما خیلی نزدیک به آن قرار دارد.
علل جفت سر راهی
سابقۀ چند زایمان
سنّ بالا
سزارین قبلی
سقط القا شده
جفت بزرگ
سیگار کشیدن
علائم جفت سرراهی
علامت اصلی جفت سر راهی خون‌ریزی بدون درد است، اگرچه گاهی لکه‌بینی ناشی از آن ممکن است در سه ماه اول و دوم بارداری رخ بدهد، اما معمولاً اولین خون‌ریزی بعد از هفتۀ بیست‌وهشتم بارداری شروع می‌شود.
سونوگرافی ساده‌ترین و دقیق‌ترین راه تشخیص محلّ جفت است که تا ۹۸ درصد دقّت دارد. مهم‌ترین مورد مثبت کاذب آن اتّساع مثانه است؛ بنابراین در موارد مثبت باید یک بار دیگر سونوگرافی با مثانه خالی انجام شود.
مشخّصات این خون‌ریزی
ناگهانی، بدون درد، زیاد، قرمز روشن، گاه حتی در خواب اتّفاق می‌افتد. معمولاً خودبه‌خود متوقّف می‌شود و به‌ندرت باعث شوک می‌شود.
البته در ۱۰ درصد موارد به‌دلیل همراهی جفت سر راهی، با جدا شدن جفت، درد به‌همراه خون‌ریزی ممکن است وجود داشته باشد.
تشخیص جفت سر راهی
علائم بالینی
سونوگرافی
سونوگرافی ساده‌ترین و دقیق‌ترین راه تشخیص محلّ جفت است که تا ۹۸ درصد دقّت دارد. مهم‌ترین مورد مثبت کاذب آن اتّساع مثانه است؛ بنابراین در موارد مثبت باید یک بار دیگر سونوگرافی با مثانه خالی انجام شود. در چند قلویی‌ها که جفت بزرگ است ممکن است مثبت کاذب به‌وجود آید.
روش انتخابی زایمان در جفت سر راهی حتی در درجات خفیف سزارین است. البته در جفت سر راهی از نوع low lying با پرزانتاسیون سفالیک در صورتی که زایمان نزدیک باشد، می‌توان زایمان طبیعی را انتخاب کرد. البته به محض دیسترس جنینی و یا خون‌ریزی شدید و یا عدم پیشرفت برای ۶ تا ۸ ساعت، باید سزارین صورت گیرد.
